Küresel ısınma depremi tetikliyor

Küresel ısınma buzulları eritiyor; ağırlık dengesi etkileniyor, faylar harekete geçiyor.



Yerbilimcilere göre; küresel ısınma sadece doğal yaşamı olumsuz etkilemekle kalmıyor, depremleri de tetikliyor. Yıldız Teknik Üniversitesi Doğa Bilimleri Araştırma Merkezi Başkanı Prof.Dr. Şükrü Ersoy, küresel ısınmanın etkisiyle çok büyük buz kütlelerinin erimesinin yerkabuğundaki ağırlık dengesini etkilediğini ve bunun fayları harekete geçirdiğini söyledi. Ankara Üniversitesi Jeofizik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Berkan Ecevitoğlu ise, “Mantıklı gibi görünüyor ancak bilimsel olarak ispatlanmış değil” dedi.

Küresel ısınmanın etkisiyle kuzey ve güney kutuplarındaki buzul kütlelerinde ciddi erimeler ve kopmalar yaşanıyor. Bilim adamlarının erimelerle ilgili ilk uyarısı, okyanuslardaki su seviyesinin gelecek yıllarda belirgin şekilde artacağı, bazı küçük adaların su altında kalabileceği yönünde. Milliyet'in haberine göre, yerbilimcilerin gündemini meşgul eden konulardan birisi de bu büyük kütlelerin erimesiyle yerkabuğu üzerindeki yük dengelerinin değişmesiyle deprem arasındaki ilişki. Prof. Dr. Şükrü Ersoy, yaklaşık 10 bin yıl önce dünya genelindeki buzul kütlelerinin 45 milyon kilometrekarelik alanı kapladığını, bugün ise 15 milyon kilometrekareye düştüğünü hatırlattı.

Kıtalar batıya kayıyor

Ersoy, şöyle konuştu: “Küresel ısınmayla beraber buzulların yok olma süreci de hızlandı. Buzlar eriyince kıtaları oluşturan yer kabuğu yeni bir hareket düzenine geçiyor. Kıtalar bildiğimiz gibi yanal hareketler gerçekleştiriyor, her yıl kıtalar 1-2 santimetre batıya kayıyor. Bu yer kabuğundaki gerginliği etkiliyor, fayları harekete geçirip deprem üretiyor. Buzulların erimesiyle de düşey hareket oluşuyor. Yer kabuğundaki düşey hareketlilik de deprem üretir. Buzulların erimesiyle bulunduğu bölgedeki kıta yükseliyor, diğer kıtalar yükselen kıtanın altına girerek gerginliği oluşturuyor, deprem oluşabiliyor. Bununla ilgili tam sayısal veriler tabii ki henüz yüzde yüz kanıtlanmış değil.”

Mantıklı ama kesin değil

Prof. Dr. Berkan Ecevitoğlu ise, bu tezin mantıklı gibi göründüğünü ancak bilimsel olarak ispatlanmadığı için kesin olarak konuşmanın mümkün olmadığını söyledi. Ecevitoğlu, “Eğitimli bir kişi tahmin yapınca doğru görünüyor. Böyle bir tez var. Kutuplardan suların erimesiyle haliyle oralardaki kütle azalması nedeniyle oralarda bir yükselme, yükselmeyi dengelemek için de bir yerlerde düşme olması gerekiyor. Bu da pozitif mantık. Ancak bunların hepsi mantıken tahmin ettiğimiz henüz ispatlayamadığımız şeyler. Ne kadar buzul etkiliyor, ne kadar kütleyi etkiler bunlar soru işareti şu anda” dedi.

200 yılda su seviyesi yarım metre yükselecek

Bilim adamlarına göre gelecek 200 yılda buzulların erimesiyle okyanuslardaki su seviyesi yaklaşık 50 santimetre yükselecek. Bin yıl sonra ise buzulların erimesinin okyanuslardaki su seviyesini 6 metre yükselteceği tahmin ediliyor. Zaman zaman 50 kilometrekarelik kütleler bile koparak eriyor. Kanada, 1930’dan bu yana buzullarının yüzde 90’ını kaybetti.