Hızlı yıldızı 'karanlık madde' dizginliyor

Bize doğru saniyede 695 km hızla savrulan SDSS J1539+0239 adlı yıldızı, içinde bulunduğu yoğun kütleli karanlık madde halesi engelliyor.

Samanyolu’nun halesindeki en hızlı yıldızı izleyen Alman gökbilimciler, gökadamızın kütlesinin 2 trilyon Güneş kütlesine yakın olduğunu hesapladılar.

Yılancı (Serpens) Takımyıldızı bölgesinde, gökbilimcilerce 39 bin ışık yılı uzakta olduğu tahmin edilen SDSS J1539+0239 adlı yıldızın, haleden bize doğru saniyede 694 km hızla hareket ettiğini belirlediler. Araştırmacılara göre böylesine hızlı bir yıldızın gökadadan kaçıp kurtulmasını ancak Samanyolu’nun önceki tahminlerden daha büyük bir kütleye sahip olması önleyebilir. Araştırmacıların hesapları, Samanyolu’nun en az 1,8 trilyon Güneş kütlesinde olduğunu gösteriyor.

Bilimciler, öteki gökadalar gibi Samanyolu’nun da büyük bir “karanlık madde” halesinin ortasında bulunduğunu düşünüyorlar. Son yıllarda yapılan duyarlı uydu gözlemleri, evrende tanıdığımız (atomlardan oluşan) maddenin oranının yüzde 4,6, özellikleri bilinmediği için “karanlık” sıfatı takılan madde türününse yüzde 23 olduğunu göstermiş bulunuyor. Yani evrendeki toplam maddenin yüzde 80’i “karanlık”.

Evrenin enerji içeriğinin (Einstein’ın ünlü E=Mc2 formülü uyarınca kütle de enerji cinsinden ifade edilebiliyor) geri kalan yüzde 73’ünü yine bilinmeyen, yerçekiminin tersine itici etki yaparak evreni ivmelendirerek genişleten bir “karanlık enerji” meydana getiriyor.

Standart evren modellerine göre 13,7 milyar yıl önce evreni ortaya çıkaran Büyük Patlama’nın ardından karanlık madde topaklaşarak evrene süngerimsi bir yapı kazandırdı. Bu yapıyı oluşturan liflerin kesişme noktalarında da gökada kümeleri ortaya çıktı. Bu kümeler, her biri karanlık madde topaklarının ortasında toplanan (tanıdık) maddeyle oluşan irili ufaklı gökadalardan meydana geliyor.

Dev gökadalar kategorisindeki Samanyolu’nda büyük çoğunluğu Güneş’ten hayli küçük olan yüzmilyarlarca yıldız (son tahminlere göre 400 milyar) ve içlerinde yıldızların kümeler halinde ortaya çıktığı dev gaz ve toz bulutları bulunuyor.

Ama yine de gökada kütlesinin çok büyük bölümünün, karanlık maddeden oluşan “karanlık hale”de toplanmış olduğu düşünülüyor.