Gezegende cehennem kasırgaları!

Gökbilimciler, Dünya’dan 150 ışık yılı uzaklıktaki bir gezegende şimdiye kadar eşine rastlanmamış şiddette kasırgaların varlığını belirledi.

Dünya’dan 150 ışık yılı uzaklıktaki bir Güneş-dışı gezegende çok şiddetli kasırgalar oluyor. “Sıcak Jüpiter” olarak nitelendirilen gezegende rüzgarların hızı saatte yaklaşık 10 bin km.

Güneş benzeri bir yıldızın çevresinde dolanan ve gökbilim kataloglarına HD209458b tanımıyla geçen gezegen, Kanatlı At (Pegasus) Takımyıldızı bölgesi yakınında ve Jüpiter’inkinin yüzde 60 kadarı kütleye sahip.

“Sıcak Jüpiterler” olarak adlandırılan gruba dahil olan gezegen, yıldızına Dünya-Güneş mesafesi olan 150 milyon km’nin 20’de biri mesafede dolandığından yüzey sıcaklığı 1000 derece, esen rüzgarların hızı saatte 9920 km.

Yıldızlarına böylesine yakın dolanan gezegenler yıldızın “kütleçekim kapanına” tutulduklarından (kendi çevrelerinde dönüşleriyle yörünge periyotları eşitlendiğinden) yalnız bir yüzleri yıldıza dönük oluyor. Bu durumda yıldıza bakan yüz çok yüksek sıcaklıklara erişirken, “gece yüzü” çok daha soğuk kalıyor.

Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (ABD) araştırmacılarından Dr. Simon Albrecht, tıpkı Dünyamızda büyük sıcaklık farklarının çok şiddetli rüzgarlara yol açtığı gibi gözlenen gezegende de aynı durumun sözkonusu olduğunu belirtiyor.

Gezegen, bu yakınlıktaki yörüngesinde yıldız çevresinde bir turunu 3,5 günde tamamlıyor. Önünden her geçişinde yıldızının ışığında periyodik azalmalara neden oluyor. Araştırmacılar, ışıktaki bu dalgalanmalardaki örüntüden gezegenin atmosferi konusunda bilgi derleyebiliyorlar.

Şili’de Avrupa Güney Gözlemevi’ne ait Çok Büyük Teleskop (VLT) dizgesiyle yapılan gözlemlerle gezegenin atmosferinde zehirli karbon monoksit gazı belirlenmiş. Gözlemler ayrıca gazın ne kadar hızla hareket ettiğini de ortaya koymuş. Araştırmacılar ayrıca yörünge periyodundan gezegenin kütlesini de hesaplayabilmiş.