Bakteriye karşı plastik savaşçılar

Kanda antijen denen hastalık yapıcı etkenleri ya da yabancı maddeleri etkisiz hale getiren antikorların 'plastiği' yapıldı ve başarıyla denendi.

ABD ve Japon araştırmacılar, geliştirdikleri nanoölçekli plastik antikorları, hayvanlarda başarıyla denediklerini açıkladılar.

Amerikan Kimya Derneği’nin bilimsel yayın organı “Journal of the American Chemical Society” dergisinde yayımlanan makalede California Üniversitesi (Irvine) ile Japonya’daki Shizuoka Üniversitesi’nden araştırmacılar, plastik antikorları nasıl geliştirdiklerini açıkladı.

Araştırmacıların deneyde hedef olarak seçtikleri antijen, arı zehrinin içindeki temel toksin olan melittin. Ekibin, doğal antikorların antijenlere yapışma becerilerini taklit etmek üzere geliştirdikleri plastik nanoparçacıkların çapı, insan saçının 1/50.000’i kadar. Bu parçacıkları melittini tanıyıp üzerine yapışacak biçime dönüştürmede kullandıkları teknikse moleküler damgalama. Yani ıslak çimentonun üzerinde ayak izi bırakmaya benzer bir teknik.

Plastik antikoru hazırlamak için araştırmacılar melittini önce “monomer” denen küçük moleküllerle karıştırdıktan sonra kimyasal bir reaksiyonla bu yapıtaşlarının uzun zincirler halinde birleşmelerini ve katılaşmalarını sağlamışlar. Plastik kürecikler sertleştiğinde bir başka kimyasal tepkimeyle zehrin kürecikleri terk etmesi sağlanmış. Böylece kürecikler üzerinde melittin molekülü şeklinde kraterler kalmış.

Plastik melittin antikorların da doğalları gibi çalıştığını göstermek için ekip, önce deney farelerine öldürücü dozlarda melittin aşılamış. Bu madde, duvarlarını çözerek hücreleri öldürüyor. Zehir verildikten sonra farelerin bir grubuna melittini tanıyan plastik antikorlar aşılanırken, diğer gruba müdahale edilmemiş. Sonuçta plastik antikorların fareleri, kontrol grubundakilere kıyasla büyük ölçüde koruduğu gözlenmiş.

Antikorlar, vücudun bağışıklık sistemi tarafından antijen denen hastalık yapıcı etkenleri ya da vücuda giren yabancı maddeleri tanıyıp onlarla savaşmak üzere üretilen doğal proteinler. Antijen tanımınaysa, hastalık yapan bakteri ve virüslerden, örneğin bitki polenlerine, evdeki toza, çeşitli yiyeceklere, ısırgan otuna arı zehrine ve teki maddelere karşı alerjik reaksiyonlara yol açan proteinlere kadar her türlü yabancı madde giriyor.

Antikorlar, farklı antijenlerin kimyasal ve fiziksel özelliklerine göre biçimlenmiş almaçlarıyla bu antijenlere yapışarak etkisiz hale getiriyorlar.

Araştırmacılardan Kenneth Shea’ya göre deney, farklı antijenlere göre tasarlanmış plastik antikorlarla çok çeşitli etkene karşı korunma sağlanabileceğini gösteriyor.